Als er ooit een spel zou worden gemaakt van het werk van Birgit Hopff, dan zou het ongeveer zo gaan. Als gebiedsregisseur bedrijventerreinen in de Leidse regio is ze betrokken bij de uitvoering van de ruimtelijke strategie bedrijventerreinen van Economie071. In dit samenwerkingsverband zitten vertegenwoordigers van zes gemeenten, ondernemers en onderwijsinstellingen om de economie van de regio te versterken, onder meer door bedrijventerreinen te verbeteren en ruimte te bieden voor nieuwe en innoverende bedrijven.
In de praktijk loopt de regio echter tegen uitdagingen aan die deze mooie ambitie ingewikkeld maken. “Er is simpelweg een tekort aan ruimte”, aldus Birgit. “Dankzij dit samenwerkingsverband is hier nu een regionale aanpak voor. Gemeenten kijken eerst binnen hun eigen grenzen naar mogelijkheden om bedrijvigheid te creëren, als dat niet lukt, dan mogen ze ook kijken naar een andere gemeente.”
Verbindingen
In haar dagelijks werk is Birgit vooral bezig om partijen bij elkaar te brengen om te bekijken hoe ze hun krachten het beste kunnen bundelen. “De regio heeft de ambitie om de kenniseconomie aan te jagen, maar om die waar te maken, is het belangrijk dat iedereen met elkaar aan tafel zit. Het onderwerp van het gesprek moet zijn: hoe kunnen we samen deze ambitie waarmaken? Mijn rol is het om partijen samen te brengen, over gemeentelijke grenzen heen, ervoor zorgen dat de ruimtelijk strategie van Economie071 ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd.”
Een bijkomende uitdaging voor bedrijven in de regio, is dat het behoorlijk ingewikkeld is om nog ruimte te vinden voor nieuwe bedrijventerreinen. Birgit: “En dus moeten we op zoek naar andere oplossingen. Ik geloof daarom dat we in de toekomst ook meer naar hoogbouw en stapelen van functies op bedrijventerreinen zullen moeten kijken, maar daar is op dit moment wel nog wat weerstand tegen.”
Kentering
Sinds Birgit drie jaar geleden startte als gebiedsregisseur, heeft ze gezien dat er een kentering is gekomen in de manier waarop de verschillende partijen met elkaar samenwerken. “Het is echt een kwestie van met elkaar in contact komen en blijven. Je ziet dat sommige ondernemers in eerste instantie eigenlijk weinig boodschap hebben aan zo’n regio en dat is ook wel begrijpelijk. Denk bijvoorbeeld aan een schoonmaakbedrijf: wat betekent de transitie naar een kenniseconomie voor zo’n ondernemer? Als je aan tafel gaat zitten, dan kom je toch wel samen tot zakelijke kansen die zoiets biedt, bijvoorbeeld in het aanbieden van gespecialiseerde schoonmaakdiensten voor laboratoria. Wat ik met name heb geleerd tijdens de uitvoering van deze visie is hoe belangrijk het is om iedereen aan de voorkant al mee te nemen. Je hebt nu eenmaal te maken met verschillende partijen, met tegenstrijdige belangen. Hoe eerder je deze in het proces betrekt, des te soepeler de uitvoering van zo’n programma zal verlopen.”
Serious game
Een belangrijke les die Birgit heeft geleerd in dit samenwerkingsverband: “In essentie komt het vaak neer op het werken aan onderlinge relaties. Als meerdere partijen met elkaar moeten samenwerken en er zijn tegenstrijdige belangen, dan wordt er vaak vooral gekeken naar de harde afspraken. Maar minstens zo belangrijk is het om je in de ander te verplaatsen, te begrijpen waarom een andere partij zo veel waarde hecht aan een bepaald aspect van de samenwerking. Dan kom je veel eerder tot overeenstemming.”
Om deze complexiteit in kaart te brengen en partijen te helpen om elkaar te leren begrijpen, heeft Birgit samen met Brink-collega’s, Felixx Landscape Architects en PosadMaxwan als partners een serious game ontwikkeld, als onderdeel van de zogeheten Handreiking clusters van grootschalige bedrijfsvestigingen, in opdracht van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Birgit: “Een rollenspel kan heel goed werken om bedrijven, overheden en ontwikkelaars aan tafel te krijgen om wensen voor de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen boven tafel te krijgen. Het beste gemeenschappelijke resultaat bereik je niet door zo veel mogelijk op je strepen te gaan staan, maar juist door elkaar écht te leren begrijpen.”
Haar ambitie voor de komende jaren? “Binnen Economie071 zijn we nu aan het onderzoeken of we een ruimtelijke ontwikkelingsmaatschappij bedrijventerreinen (ROM-B) kunnen opzetten, een investeringsfonds om bestaande bedrijventerreinen te revitaliseren, te intensiveren en te verduurzamen. Er zijn best wel wat verouderde bedrijventerreinen in de regio. Zo’n investeringsfonds zorgt niet alleen voor een opknapbeurt van deze terreinen, maar kan ook substantieel meer vierkante meters bedrijfsruimte opleveren. Op dit moment onderzoeken we de haalbaarheid van dit initiatief. De ROM-B is inmiddels erkend als een prioritair project binnen de Regionale Investeringsagenda van Holland Rijnland. Voor de verdere realisatie zullen we op termijn ook de steun van zowel de provincie als het Rijk nodig hebben. Maar pas wanneer hier de benodigde handtekeningen onder staan, kunnen we echt grote stappen gaan zetten.”