Zachte kant van samenwerken
Net als veel zogeheten AFOLs (Adult Fans Of LEGO) is Alex van kinds af aan verslingerd aan de speelgoedvariant van LEGO. De link tussen zijn hobby en zijn werk als projectmanager in bouw en infra bij Brink had hij zelf niet gelegd. “Wel was ik altijd al gefascineerd in hoe mensen met elkaar samenwerken. Zelf heb ik, net als veel collega’s, een technische achtergrond. Maar in ons werk zijn we eigenlijk vooral bezig met: hoe sluit alles in een bouwproject op elkaar aan? Wat is ervoor nodig om mensen zo goed mogelijk met elkaar samen te laten werken? Ik vind die ‘zachte’ kant van het vak geweldig. Het was een collega die me tipte en zei: weet je dat er zoiets bestaat als LEGO Serious Play?”
Het doel van LSP: een goed gesprek voeren met behulp van LEGO-steentjes. Die gesprekken kunnen overal over gaan: het verbeteren van een samenwerking, het bepalen van strategie, visie en missie, omgaan met weerstand, of gewoon besluiten nemen. “Het maakt niet zo veel uit wat het doel is van een overleg”, aldus Alex. “Het idee van deze werkvorm is vooral dat je zaken die onder water liggen naar boven kunt halen en daarmee problemen kunt identificeren of juist oplossingsrichtingen kunt bepalen.”
Iedereen wordt gehoord
Daar zijn ‘traditionele’ vergaderingen niet altijd geschikt voor, aldus Alex: “Iedereen zal dit wel herkennen: in een vergadering heb je altijd wel de dominante deelnemers die het meest aan het woord zijn en mensen die minder zeggen, maar misschien juist hele waardevolle dingen in hun hoofd hebben. Wat LSP zo waardevol maakt, is dat iedereen meedoet en dus ook gehoord wordt.”
Dat komt met name binnen projectmanagementopgaven goed van pas. In complexe ruimtelijke vraagstukken zijn vaak veel verschillende stakeholders betrokken, met allemaal hun eigen belangen en behoeften. Dat vereist een manier van samenwerken die mensen stimuleert om elkaar te begrijpen. “Daarom is LSP een uitermate geschikt middel voor veel van de projecten waar Brink aan werkt”, aldus Alex.
LSP is ooit binnen LEGO ontstaan en inmiddels een zelfstandige entiteit, met ongeveer 2.500 erkende facilitators, alleen al in Nederland. “LEGO maakt wel speciale sets hiervoor en er zijn best wel wat richtlijnen waar je je aan moet houden.” Zo begint elke sessie met ‘skills building’ zodat iedereen op eenzelfde niveau start. Vaak wordt ook de opdracht met het LEGO-eendje gebruikt: “Je ziet altijd dat iedereen met een compleet ander model komt, en dat terwijl je maar zes steentjes hebt. Het doel van deze opdracht is om te laten zien dat één woord meerdere betekenissen kan hebben voor verschillende mensen. Hoe jij een eend ziet, is misschien compleet anders dan hoe je collega er tegenaan kijkt. Het gaat erom dat je door durft te vragen, totdat je bij een gedeeld begrip komt. Dat is in de bouw ook vaak belangrijk. Denk aan een projectteam dat een operatiekamer in een ziekenhuis gaat ontwerpen. Een chirurg die moet uitleggen hoe zij zo’n operatiekamer ingericht wil hebben en wat ze nodig heeft, zal in zo’n overleg vaak allerlei vereisten benoemen in eigen jargon: daar hebben we een bepaald scherm nodig, hier een robottoepassing, aan de andere kant een specifieke aansluiting. Het is ontzettend belangrijk om op zo’n moment door te vragen totdat je elkaar echt begrijpt in plaats in te vullen voor een ander.”
Het dwingt iedereen om te reflecteren
Misschien nog wel het belangrijkste effect van ‘samen serieus spelen met LEGO’ is dat het iets teweegbrengt bij deelnemers, is de ervaring van Alex: “Op het moment dat je motorisch aan de slag gaat, dus je ogen en je handen gaat gebruiken, activeer je precies de andere helft van je hersenen dan wanneer je met elkaar in een vergadering zit. Er komen andere processen op gang. Maar vooral wanneer je mensen vraagt om hun bouwwerken toe te lichten, zie je wat het effect is van deze werkvorm: het dwingt iedereen om te reflecteren op zijn of haar eigen gedachtes, en het dwingt mensen in een groep om écht naar elkaar te luisteren en door te vragen.”
Alex verzorgde al namens Brink LSP-workshops tijdens een bijeenkomst van de Cirkelstad Eindhoven die als doel had om circulariteit in de regio Eindhoven te bevorderen. “Circulariteit is nou typisch zo’n term waar iedereen een bepaald beeld bij heeft. Maar wat betekent het eigenlijk? De één heeft een heel futuristich beeld, de ander kijkt er vooral met een groene bril naar. Dankzij LEGO-blokjes konden we de verschillen in perceptie boven water krijgen en dat hielp weer om een gezamenlijke definitie en ambitie te formuleren. Na afloop van die sessie werd ik uitgenodigd om een sessie te organiseren voor de vastgoedafdeling van de Technische Universiteit Eindhoven, die als doel had het nieuwe circulariteitsbeleid van de universiteit te implementeren op de afdeling.”
Ambitie
En de ambitie van Alex zelf? Zijn handen jeuken om er nog veel meer mee te doen: “Ik denk dat deze werkvorm ook heel goed zou werken in een bouwkeet, bijvoorbeeld bij een project start-up. Dat zijn van die overleggen waarin vaak de nadruk ligt op de ‘harde kant’ van de samenwerking, denk aan tijd, geld en inzet. Juist in zo’n situatie voegt LSP veel waarde toe, door de focus te verleggen naar de zachte kant. Je haalt namelijk aannames weg die nooit hardop worden uitgesproken, maar die er wel zijn. Plus: als je binnenkomt met LEGO-steentjes, dan krijg je meteen een andere energie. Mensen gaan erop aan.”
📷 Centro de Innovación UC